کد مطلب:29029 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

چه نهايتي در انتظار انسان است؟

در پاسخ اين سؤال (انسان به كجا مي رود) قرآن مي فرمايد: {A{/Bإِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ {w9-11w}{I2:156I}/}A}{M؛ به سوي او باز مي گرديم M}، {V(بقره، آيه 156)V}. عرض كرديم كه برخي، انسان را در ميان دو پرانتز مي دانند: تولد و مرگ كه در وراي اين پرانتز تاريكي است. قبل از تولد عدم و پس از مرگ فنا و نيستي است؛ اما اين خلاف منطق قرآن است. انسان نه پيش از ولادت و نه پس از مرگ، در جاده عدم و فنا نيست. جايگاه پيش و پس از زندگي دنيوي آدمي، روشن است (در سؤال اوّل به جايگاه انسان قبل از دنيا اشاره شد). آينده انسان نيز بازگشت به خدا است؛ يعني، بازگشت به همان جايي كه آمده است: {A{/Bإِلَي اَللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً{w49-52w}{I5:48I}*/}A}{M؛ بازگشت همه شما به سوي خدا است M}، {V(مائده، آيه 48 و 105)V}. آياتي كه اشاره دارند (انسان به سوي خدا باز مي گردد) فراوان است. علاوه بر اين قرآن در بيست آيه به مسأله «لقاء الله» (ديدار خدا) اشاره كرده است. اين بازگشت در دنياي مادي نيست؛ بلكه در جهان ديگر است كه از آن به قيامت و معاد تعبير مي شود. به عبارت ديگر، انسان مدتي در دنيا زندگي مي كند و با اجل الهي (مرگ) از دنيا مفارقت مي كند؛ اما مرگ پايان كار نيست؛ بلكه مرگ بازگشت به خدا و لقاء الله است، (رساله الانسان (علاّمه طباطبايي)، صص 58 - 61). پس در پاسخ به اين كه انسان به كجا مي رود، بايد گفت: او به سوي خدا باز مي گردد و معناي معاد و قيامت نيز همين بازگشت به خدا و وطن اصلي آدمي است. اما چه نهايتي در انتظار آدمي است؟ گفتيم: دنيا مدرسه است، و سرنوشت آينده او، بستگي تام به روش زندگي دنيوي او دارد. نوع فعاليت و تلاش او، يا تنبلي و سستي او در آن، آينده او را رقم مي زند و اين بستگي به خود او عمل و نحوه استفاده او از فرصت دنيايي دارد. انسان ها در استفاده از فرصت دنيا، به دو گروه تقسيم مي شوند: گروه اول: در دنيا به وظيفه خود عمل كرده اند، آنان با پاي خود و با دلي آرام و قلبي مطمئن، به سوي پروردگار جهان باز مي گردند: {A{/Bيا أَيَّتُهَا اَلنَّفْسُ اَلْمُطْمَئِنَّةُ * اِرْجِعِي إِلي رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً * فَادْخُلِي فِي عِبادِي * وَ اُدْخُلِي جَنَّتِي {w1-15w}{I89:30-27I}/}A}{M؛ تو اي روح آرام يافته! به سوي پروردگارت باز گرد در حالي كه هم تو از او خشنودي و هم او از تو خشنود است، پس در سلك بندگانم در آي، و در بهشتم وارد شوM}، {V(فجر، آيات 27 - 30)V}. گروه دوم: در دنيا به وظيفه خود عمل نكرده و تمايلي ندارند كه از اين دنيا دل بكنند. آنان را به زور مي برند و نتيجه كار آنها، سوختن و عذاب در جهنم است. {A{/Bكَذلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلي رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ {w14-26w}{I6:108I}/}A}{M؛ اين چنين براي امتي علمشان را زينت داديم، سپس بازگشت همه آنان به سوي پروردگارشان است و آنها را از آنچه عمل مي كردند، آگاه مي سازدM}، {V(انعام، آيه 108)V}. {A{/Bيا أَيُّهَا اَلنَّاسُ إِنَّما بَغْيُكُمْ عَلي أَنْفُسِكُمْ مَتاعَ اَلْحَياةِ اَلدُّنْيا ثُمَّ إِلَيْنا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ {w10-26w}{I10:23I}/}A}{M؛ اي مردم ستم هاي شما، به زيان خود شما است. از زندگي دنيا بهره مي بريد، سپس بازگشت شما به سوي ما است، و ما شما را به آنچه عمل مي كرديد، خبري مي دهيم M}، {V(يونس، آيه 23)V}. {A{/Bاَلَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ اَلْمَلائِكَةُ ظالِمِي أَنْفُسِهِمْ {w1-5w}{I16:28I}/}... {/Bفَادْخُلُوا أَبْوابَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها فَلَبِئْسَ مَثْوَي اَلْمُتَكَبِّرِينَ {w1-8w}{I16:29I}/}...A}{M؛ همانهايي كه فرشتگان مرگ روحشان را مي گيرند در حالي كه به خود ظلم كرده بودند... اكنون از درهاي جهنم وارد شويد در حالي كه جاودانه در آن خواهيد بود، چه جاي بدي است جايگاه مستكبران M}، {V(نحل، آيه 28 و 29)V}. پس نهايت انسان روشن است. او به اصل و ريشه خود باز مي گردد، و اين بازگشت و ديدار، دو صورت دارد: يا انسان به پاي خود مي رود و آن مخصوص كسي است كه در دنيا به تكليف و وظيفه خود عمل كرده است؛ يا او را مي كشانند و مي برند و اين مخصوص كسي است كه در مدرسه دنيا تنبلي و سستي نموده است. درباره معاد و رابطه دنيا و آخرت و عمل دنيويي و نتيجه اخروي ر.ك: 1. حيات جاويد يا زندگي اخروي، استاد شهيد مطهري. 2. آموزش عقايد، استاد مصباح يزدي، صص 361 - 495. 3. بازگشت به هستي، استاد شجاعي، كانون انديشه جوان.